Wiedza, umiejętności i praktyki związane z wyrobem i jedzeniem kuskusu. Algieria, Maroko, Mauretania, Tunezja

Wpis obejmuje metody przygotowania, warunki i narzędzia potrzebne do jego wytwarzania, a także związane z nimi artefakty i okoliczności jedzenia kuskusu w danych społecznościach. Przygotowanie kuskusu to uroczysty, niemal obrzędowy proces, na który składa się kilka etapów. Pierwszym z nich jest uprawa zbóż, następnie zebrane ziarna są mielone, aby uzyskać semolinę, która następnie jest ręcznie mielona na żarnach, po czym gotowana wpierw na parze, a następnie w wodzie. W praktyce tej wykorzystywany jest zestaw specjalnych narzędzi, instrumentów i przyborów kuchennych. Składnikami dania są także różnorodne warzywa i różne gatunki mięsa, w zależności od regionu, pory roku i okazji. Obecnie, podobnie jak dawniej, metody przygotowywania kuskusu stanowią sumę specjalistycznej wiedzy i umiejętności, które są przekazywane nieformalnie drogą obserwacji i naśladownictwa. Jeśli chodzi o produkcję przyborów kuchennych, to naczynia gliniane produkowane są przez garncarzy, podczas gdy przybory drewniane są wytwarzane przez spółdzielnie lub zakłady rzemieślnicze, często małe manufaktury rodzinne. Kuskus to danie zawierające w sobie bogactwo symboli, znaczeń, w wymiarze zarówno społecznym, jak i kulturowym, związanych z solidarnością, wspólnym biesiadowaniem, dzieleniem się posiłkiem i poczuciem wspólnoty.

Paseo del Prado i Buen Retiro, krajobraz sztuki i nauki w Madrycie. Hiszpania 2021

 Paisaje de la Luz (Krajobraz światła),  obejmuje 200 ha, gdzie znajdują się m.inn. Paseo del Prado, Park Retiro z Ogrodem Botanicznym oraz dzielnica  Jerónimos.

El paseo del Prado to jedna z głównych arterii miasta, znane jest z jako Trójkąt Muzeów.

                            fuente: Vista su Paseo del Prado, la strada che dal Parque ... | Foto Havana (ilturista.info)

Muzeum Narodowe Prado to jedno z największych i najliczniej odwiedzanych  muzeów świata. Zostało utworzone w 1819 roku przez króla Ferdynanda VII na prośbę jego drugiej żony, Marii Izabeli Braganza. Oryginalny, klasycystyczny budynek, zbudowany w 1785 r. według projektu Juana de Villanuevy, był kilkakrotnie rozbudowywany w XX w. Aktualnie w Muzeum Prado znajduje się ponad 35 000 eksponatów.

fuente. La entrada al Museo del Prado será gratuita este fin de semana por su reapertura | Gacetín Madrid (gacetinmadrid.com)

                                                                     fuente: Museo del Prado | b720

Muzeum Narodowe Thyssen-Bornemisza znajduje się w pałacu Villahermosa. Zgromadzone są w nim obrazy z kolekcji barona Heinricha Thyssena-Bornemiszy i jego syna Hansa Heinricha Thyssena-Bornemiszy, między innymi dzieła Tycjana, Giovanniego Battisty Pittoniego, Francisca Goi, Vincenta van Gogha, Camille'a Pissarra.

             fuente: Museo Thyssen-Bornemisza. Espacios para el arte en Madrid | Guía del Ocio (guiadelocio.com)

                    fuente: Museo Nacional Thyssen-Bornemisza Madrid - Tu actividad en Centraldereservas.com

Muzeum Królowej Zofii znajduje się w dawnym gmachu XVIII- wiecznego szpitala. Stała ekspozycja znajduje się na drugim i czwartym piętrze. Są tam m.in. sale poświęcone twórczości Pabla Picassa, Salvadora Dalego i Joana Miró. W kolekcji muzeum są m.in. takie obrazy jak Guernica, Pejzaż z Cadacués i Wypadek. Muzeum zostało oficjalnie otwarte 10 września 1992 roku i jest poświęcone przede wszystkim sztuce hiszpańskiej ale znajdują się w nim także nieliczne pracy artystów niehiszpańskich, takich jak Robert Delaunay, Yves Tanguy, Man Ray, Jacques Lipchitz, Lucio Fontana i Yves Klein.

                        fuente. Entrada al Museo Reina Sofía de Madrid sin colas - Civitatis.com

Królewski Ogród Botaniczny został założony 17 października 1755 przez króla Ferdynanda VI w nad rzeką Manzanares. W 1774 roku jego brat i następca tronu, Karol III, zlecił przeniesienie ogrodu do bieżącej lokalizacji, przy Paseo del Prado. Nastąpiło to w wyniku zakrojonych na szeroką skalę prac reorganizacyjnych tej części Madrytu. Bezpośrednie sąsiedztwo Prado i ogrodu botanicznego miało stanowić symboliczny wyraz mecenatu króla nad sztuką i nauką. Ogród w nowym miejscu otwarto w 1781 r.

                               fuente: 2013-04 Spain 200 | Real Jardín Botánico de Madrid (Spanish … | Flickr

                  fuente: MADRID POR DRUIDA REAL JARDIN BOTANICO BONSAI DE PINO (150… | Flickr

                                        fuente: El Real Jardín Botánico de Madrid - Secretos de Madrid

Neoklasyczna fontanna neptuno zaprojektowanega w 1777 r. w centrum placu canovas del castillo. 

                             fuente: Archivo:Fuente de Neptuno, Madrid (26429204802).jpg - Wikimedia Commons

Fuente de Cibeles -fontanna z posągiem frygijskiej bogini Kybele, zbudowana za czasów panowania króla Karola III i zaprojektowana przez hiszpańskiego architekta Venturę Rodrígueza. Budowana w latach 1777–1782.

                                      fuente: La Cibeles, la fuente más famosa de Madrid - Mi Viaje

Park Retiro zajmuje powierzchnię 120 hektarów. Mieści się w nim półkolista kolumnada z pomnikiem Alfonsa XII, stojąca nad prostokątnym stawem a po drugiej stronie znajduje się Pałac Kryształowy. W przeszłości park pełnił funkcję królewskich ogrodów, mieścił się w nim Palacio de Buen Retiro, który nie przetrwał do naszych czasów. Park stanowi niezwykłe bogactwo flory, można w nim podziwiać ogród różany, magnolie, azalie. Rośnie tu 18 tysięcy drzew i 7 tysięcy krzewów takich jak m.in.: topola, kasztanowiec czy olbrzymie sekwoje, sosny alepskie i perełkowce japońskie. Najcenniejszym okazem jest sędziwy cypryśnik meksykański, nazywany potocznie Drzewem Montezumy. Posadzono go w ogrodzie w 1633 roku. Uważany jest za najstarsze drzewo w Madrycie. Znajduje się tam również wiele fontann. Wszystkie są zabytkowe, najczęściej XIX-wieczne m.in.: Fuente de Galapagos, ozdobiona żółwiami, delfinami i żabami, Fuente de la Alcachofa w kształcie karczocha czy Fuente del Ángel Caído (Fontanna Upadłego Anioła) z wodą tryskającą ze smoczych paszcz oraz wieńczący ją pomnik Upadłego Anioła, dzieło Ricarda Bellvera z 1878 roku.

 

Pomnik  Alfonsa XII z  XX. przy stawie estanque del Retiro.

                               fuente: Monumento a Alfonso XII, Parque del Retiro (astelus.com)

Palacio de Cristal – (Pałac Kryształowy) – składa się ze szklanych murów podtrzymywanych jońskimi kolumnami z żelaza. Na zewnątrz wyróżnia się fasada w stylu greckim skierowana w stronę jeziora. Jest to jeden z najbardziej wyróżniających się budynków w ogrodach Parque del Retiro, od lat są w nim wystawiane czasowe ekspozycje współczesnej sztuki.

                             fuente: Palacio de Cristal | Palacio de Cristal, parque del Retiro, … | Flickr

Ogród Parterre zbudowany za panowania Filipa V (1724-1746). 

                           fuente: Las Mejores Fotos del parque Retiro | Viajar a Madrid (guias-viajar.com)

fuente: El Jardín Del Parterre En El Parque De Buen Retiro En Madrid, España Fotografía editorial - Imagen de flor, turista: 121504352 (dreamstime.com)

Brama Felipe IV z  1680 roku. 

                       fuente. Puerta de Felipe IV | 09077 Parque de El Retiro, Madrid | Pablo Sanchez Martin | Flickr

Fontanna fuente de la Alcachofa z XVIII w. 

                    fuente: Archivo:Fuente de la Alcachofa - Parque del Retiro - 20070805.jpg - Wikimedia Commons

W dzielnicy Jerónimos, oprócz parku Retiro, warto zobaczyć najpiękniejsze budynki miasta: kościół Iglesia de los Jerónimos, Hiszpańską Akademię Królewską, Ratusz, Hotel Ritz, pałac Giełdy, Cuartel General de la Armada czy Narodowe Muzeum Sztuk  Dekoracyjnych.  

                                                   Kościół Jerónimos

                              fuente: Iglesia de los Jerónimos y la foto que querrás hacer - Mirador Madrid


Hiszpańska Akademia Królewska powstała w 1713 roku z inicjatywy Juana Manuela Fernándeza Pacheco, markiza de Villena, za panowania Filipa V.                                                

                                                                       fuente: (1) Pinterest

                                                                  Ratusz

                                                      Cuartel General de la Armada

           fuente: Madrid en Foto: Museo Naval. Cuartel General de la Armada. (enfotomadrid.blogspot.com)

                         fuente: Escaleras de entrada al Cuartel General de la Armada desde… | Flickr

Tkanina drukowana. Austria, Czechy, Niemcy, Węgry, Słowacja

Blaudruck/Modrotisk/Kékfestés/Modrotlač, co, tłumaczone dosłownie, oznacza niebieski druk lub niebieską farbę, odnosi się do technologii pokrywania tkaniny gęstą, nieprzepuszczalną masą, a następnie malowania jej barwnikiem indygo. Pasta uniemożliwia przenikanie barwnika do tkaniny w miejscach, w których nakładany jest ozdobny wzór, dzięki czemu, w trakcie procesu barwienia pozostaje on biały. Nakładanie wzoru na tkaninę odbywa się za pomocą ręcznie rzeźbionych klocków, niekiedy liczących sobie 300 lat, zawierających motywy regionalne, religijne lub nawiązujące do flory i fauny danego regionu, a więc mające bezpośrednie odniesienia do lokalnej kultury. Tradycyjne barwienie indygo nie ogranicza się jednak do drukowania wzoru. Na proces wytwarzania tkaniny drukowanej składa się kilka etapów: przygotowanie surowców i przędzenie, tkanie i wykończanie materiału, drukowanie wzorów i barwienie tkaniny. Obecnie, firmy trudniące się tą produkcją, to głównie małe warsztaty, od pokoleń w rękach tej samej rodziny. W każdym warsztacie, w proces wytwarzania tkaniny zaangażowanych jest wielu członków rodziny, z których każdy, niezależnie od płci, uczestniczy we wszystkich fazach produkcji. Związana z nią specjalistyczna wiedza, zapisana w starych, sięgających XIX wieku dziennikach, także pozostaje w rękach prywatnych i przekazywana jest z pokolenia na pokolenie głównie metodą praktyki. 

fuente: Blaudruck/Modrotisk/Kékfestés/Modrotlač, resist block printing and indigo dyeing in Europe - intangible heritage - Culture Sector - UNESCO

fuente. Blaudruck/Modrotisk/Kékfestés/Modrotlač, resist block printing and indigo dyeing in Europe - intangible heritage - Culture Sector - UNESCO

                                  fuente: BLAUDRUCK È PATRIMONIO UNESCO - 5W Magazine

fuente. Blaudruck/Modrotisk/Kékfestés/Modrotlač, resist block printing and indigo dyeing in Europe - intangible heritage - Culture Sector - UNESCO

fuente: Unesco erklärt Blaudruck zum immateriellen Kulturerbe | Kultur | Thüringer Allgemeine (thueringer-allgemeine.de)

Chapei Dang Veng. Kambodża

 Tradycyjna kambodżańska muzyka, bezpośrednio związana ze stylem życia, zwyczajami i wierzeniami mieszkańców Kambodży. Muzyce wykonywanej na chapei (specjalnej lutni, często używanej na festiwalach) towarzyszy śpiew. Pieśni poruszają różne aktualne tematy, niektóre z nich mają wydźwięk satyryczny. Nawiązują one do tradycyjnych poematów, podań ludowych i opowieści buddyjskich. Chapei Dang Veng pełni wiele funkcji społecznych. Uważa się, że pomaga zachować odwieczne obrzędy, przekazuje wiedzę  o społeczności, jej kulturze i religii, jest nośnikiem wartości, podtrzymuje dawny język Khmerów, tworzy przestrzeń do dyskusji o sprawach społecznych i politycznych, łączy pokolenia, przyczynia się do budowania więzi społecznych. Aby grać na chapei, potrzebny jest nie tylko talent muzyczny, ale również poczucie humoru, umiejętność improwizowania i opowiadania. Muzykami są głównie mężczyźni, ale nie ma przeciwwskazań dla gry kobiet. Sztuka, przekazywana ustnie przez członków rodziny lub przez mistrzów, jest dzisiaj wykonywana jedynie przez kilkunastu muzyków. Spośród nich niewielu tylko jest uznanych za autorytet w tej dziedzinie. Reżim Czerwonych Khmerów w dużym stopniu przyczynił się do spadku liczby osób grających na chapei, co spowodowało trudności w przekazywaniu wiedzy i umiejętności. Współczesne społeczeństwo kambodżańskie musi się liczyć z prawdopodobieństwem utraty dawnej  tradycji, jaką jest Chapei Dang Veng.

                                              fuente: https://intocambodia.org/content/chapei-dang-veng

                                             fuente: http://en.crihap.cn/2020-06/05/content_37536875.htm

                                              fuente: https://www.dailymotion.com/video/x6ikgjw

Seperu, taniec ludowy i związane z nim praktyki. Botswana

 Seperu obejmuje śpiew, taniec i obrzędy sakralne, odgrywające ważna rolę w życiu członków społeczności Veekuhane. Taniec towarzyszy ceremoniom urządzanym z ważnych dla wspólnoty okazji. Kobiety tworzą półokrąg, a na jego obu krańcach, na wprost kobiet ustawiają się mężczyźni. Główny tancerz kieruje ceremonią, posługując się specjalną miotełką, z pomocą której wskazuje i wybiera jedną z tancerek. W tym czasie pozostali członkowie grupy naśladują gruchanie gołębia. Wybranka popisuje się umiejętnościami tanecznymi, rozpościerając „pawi ogon” z kilku warstw spódnic (mushishi). Mimo znaczenia tańca dla poczucia tożsamości i dumy społeczności Veekuhane, liczba depozytariuszy wiedzy i praktyków bardzo się zmniejszyła, co ma niekorzystny wpływ na widoczność i przekazywanie tego przejawu dziedzictwa młodszemu pokoleniu. Obecnie jest 194 czynnych praktyków i 12 mistrzów, przy czym wszyscy mają ponad 70 lat. 

fuente: UNESCO: el 14COM inscribe 4 elementos en la Lista del patrimonio cultural que requiere medidas urgentes de salvaguardia (museodata.com)

fuente: La danza popular “seperu” y prácticas rituales conexas - patrimonio inmaterial - Sector de Cultura - UNESCO

Hatajo de Negritos’ i ‘Hatajo de Pallitas’ w południowo-środkowej części Peru.

 Dwie dopełniające się wzajemnie formy wyrazu kulturowego, obejmują muzykę i pieśni pochodzące z regionu Ica, związane ze świętami Bożego Narodzenia. Służą one przedstawianiu scen odwiedzin pasterzy i Trzech Króli. Łączą się w nich wartości andyjskiej kultury prekolumbijskiej z europejskim katolicyzmem i rytmicznym dziedzictwem potomków Afrykanów przybyłych w epoce kolonialnej. Te powiązania sprawiły, że obie formy wyrazu stały się reprezentatywne dla metysów i dla ludności o korzeniach afrykańskich. Taniec „negritos” na ogół wykonują mężczyźni przy dźwiękach skrzypiec i pieśni. Rytm wybijany jest kastanietami i grzechotkami. 

fuente: Hatajo de Negritos, la danza afroperuana que celebra la Navidad | Noticias | Agencia Peruana de Noticias Andina

             fuente: El ‘Hatajo de Negritos’ y ‘Las Pallitas’, danzas del sur de la costa central del Perú (ilamdir.org)

Taniec „pallitas” wykonują kobiety przy dźwiękach gitary lub skrzypiec. Tańcom  towarzyszą pieśni i rytmy „zapateo”. Obie formy tańca są uznawane za wyraz pobożności i kontemplacji duchowej. Wykonywane są przez zespoły liczące do 50 osób. Widowiska  wystawiane sa w grudniu i styczniu na placach miejskich i w kościołach, a także w domach prywatnych dla rodziny. 

fuente: Con Los Negritos y otras danzas pueblos andinos celebran la Navidad | Noticias | Agencia Peruana de Noticias Andina

Gra na harfie celtyckiej. Irlandia

 Gra na harfie odgrywa ważną rolę w tożsamości narodu irlandzkiego, towarzysząc mu od ponad tysiąca lat. Harfa jest symbolem narodowym Irlandii. Harfy skonstruowane z jednego kawałka wierzby z zamontowanymi na nim metalowymi strunami, w które uderzano paznokciami, zostały dziś zastąpione instrumentami  wytwarzanymi z różnych gatunków twardego drewna i wyposażonymi w struny z jelit zwierzęcych lub nylonu, poruszane opuszkami palców. Na harfie grają przede wszystkim kobiety w różnym wieku, chociaż harfistami bywają również mężczyźni.  Współcześni harfiści posługujący się strunami z jelit zwierzęcych, czerpią z dawnego repertuaru i przyczyniają się do jego zachowania, jednocześnie przystosowując go do zmieniających się stylów. Od około 60 lat następuje stały wzrost zainteresowania grą na harfie, wynikający z uznania jej roli w tożsamości, języku i kulturze Irlandii. Obecnie jest około półtora tysiąca depozytariuszy i praktyków tego elementu dziedzictwa i liczba ta regularnie rośnie. Gra na harfie przełamuje podziały między ludźmi i sprzyja różnorodności.

                    fuente: Arpa Irlandesa de 22 Cuerdas con Palancas de Gear4music - Seminuevo | Gear4music

                                       fuente: 36 String Irish Harp with Levers by Gear4music - B Stock | Gear4music

                      fuente: Música celta y mujeres, una unión magistral de talento, épica y alegría – FEM Patagonia

Dobroczynność i gościnność okazywana w związku ze świętem Al-Arba'in. Irak

 Tradycją społeczna praktykowana w środkowych i południowych regionach Iraku, skąd rzesze odwiedzających i pielgrzymów wyruszają w kierunku świętego miasta Karbala. Praktyka społeczna, głęboko zakorzeniona w irackiej i arabskiej tradycji gościnności, będąca niezwykłym przejawem dobroczynności i życzliwości w postaci bezinteresownie wykonywanej pracy i mobilizacji społecznej, uważana jest za zasadniczy element tożsamości kulturowej Iraku. Każdego roku, około 20. dnia muzułmańskiego miesiąca Safar, iracka prowincja Karbala przyjmuje miliony uczestników jednej z najliczniejszych pielgrzymek religijnych na świecie. Przybysze z różnych regionów Iraku, a także z zagranicy, udają się do Sanktuarium Imama Husajna. Ogromna rzesza ludzi poświęca czas i środki dla zapewnienia pielgrzymom bezpłatnych usług na całej trasie ich wędrówki. Co najmniej dwa tygodnie przed datą święta Al-Arba'in społeczne stowarzyszenia zaczynają przygotowywać tymczasowe schronienia, a także otwierać stałe obiekty przy szlakach pielgrzymkowych, takie jak sale modlitewne, domy gościnne, stragany i punkty usługowe. Wiele osób otwiera także własne domy, oferując pielgrzymom bezpłatne noclegi. Depozytariuszami i praktykami tej tradycji są kucharze, rodziny oferujące gościnę, administracja dwóch Sanktuariów w Karbali, bezpłatni przewodnicy, ochotnicze zespoły medyczne i hojni darczyńcy.

 fuente: Pinterest

                         fuente; Millions of Arba’een Pilgrims in Iraq on World’s Biggest Pilgrimage (ifpnews.com)

                           fuente: Lihatlah Indahnya Islam Pada Peringatan Arba’in… – Liputan Islam