Dziedzictwo UNESCO: Planetarium Eisingi we Franeker. Holandia 2023

Planetarium Eisingi we Franeker to mechaniczny ruchomy model Układu Słonecznego zaprojektowany i wykonany w latach 1774–1781 przez Eisego Eisingę, wkomponowany w sufit i ścianę jednego z pokoi w jego domu w centrum Franeker. Jest to najstarsza tego typu nieprzerwanie działająca instalacja na świecie. Napędzana przez zegar wahadłowy, ukazuje rzeczywiste położenie Słońca, Ziemi, Księżyca oraz pięciu znanych w XVIII wieku planet (Merkurego, Wenus, Marsa, Jowisza i Saturna). Modele planet okrążają model Słońca w czasie realnym, a odległości między ciałami niebieskimi utrzymywane są z zachowaniem odpowiednich proporcji. W górnej części ściany południowej oraz w przylegającej do niej części sufitu umieszczonych jest także dwanaście niewielkich tarcz pokazujących m.in. aktualną datę, godzinę, fazę księżyca czy położenie ważniejszych gwiazd. W suficie mieszczącego planetarium pokoju znajduje się mechanizm zębaty wprawiający planety w ruch, składający się z ok. 60 dębowych obręczy i dysków o różnej wielkości, które łączy niemal 6000 ręcznie kutych żelaznych sworzni. W południowej ścianie pomieszczenia znajduje się alkowa, w suficie której umieszczony jest zegar wahadłowy sterujący całym mechanizmem. Zegar napędzany jest przez dziewięć wiszących w szafkach po obu stronach łóżka wolno opadających ciężarków, które w regularnych odstępach czasu muszą być podnoszone.