Kultura pieczenia i dzielenia się chlebem: lawaszem. Azerbejdżan, Iran, Kazachstan, Kirgistan,Turcja

Lawasz, katyrma, jupka, jufka odgrywa szczególnie ważną rolę w kuchni ormiańskiej, znany jest także w Iranie, Gruzji, Azerbejżanie, na Krymie i niektórych rejonach Turcji, a także w Libanie i Syrii. Tradycyjny lawasz jest wypiekany w tonirze – glinianym piecu o stożkowatym kształcie, zagłębionym w podłodze. Ciasto przygotowuje się z mąki pszennej, wody i soli, następnie dodaje się zakwas. Współcześnie stosowane są też czasem drożdże. Po wyrośnięciu ciasto dzieli się na kawałki po ok. 200-300 g. Potem rozciąga się je (lub rozwałkowuje) na cienkie placki o wymiarach 30 x 60 cm i grubości ok 1,5 milimetra. Następnie placki nakładane są na specjalną owalną formę w kształcie wałka– tzw. batat. Bataty z ciastem szybkim ruchem przykłada się do rozgrzanych ścian pieca, a placki przyklejają się do ścian. Pieczenie trwa od 30 sekund do jednej minuty. Wypiekiem zajmują się kobiety, mężczyźni stawiają piece i konstruują narzędzia. Kobiety wypiekają lawasz zbiorowo, przy czym obowiązuje podział pracy przypominający pracę przy taśmie – jedna kobieta wyrabia ciasto, druga je rozciąga i formuje placki, trzecia przykleja placki do ścian pieca a czwarta – najbardziej doświadczona – decyduje, kiedy lawasz jest upieczony i wyciąga go z pieca przy pomocy specjalnego długiego metalowego narzędzia. Lawasz podawany jest do każdego posiłku. Zawija się w niego kawałki mięsa, ser i warzywa.

W tradycji ludowej lawasz ma moc niszczenia zła, ściągania obfitości i oczyszczania domostw.

Pełni funkcję obrzędową podczas wesel – nakładany jest na ramiona panny młodej i pana młodego w celu zapewnienia pomyślności i płodności. Tradycja ta zakorzeniona jest w micie o ślubie boga ognia Vahagna z boginią miłości Astghik. Aramazd – ojciec wszystkich bogów i bogiń, twórca nieba i ziemi – położył na ramionach Astghik biały lawasz. W drodze do domu pana młodego, lawasz spadł a Astghik, przejęta ślubem, nic nie zauważyła. Rozgniewało to bardzo Aramazda, który oznajmił, że ta która upuszcza lawasz na ziemię nigdy nie będzie żoną i matką. Ślub został przerwany a Astghik i Vahagn pozostali kochankami. 

                                                   fuente: fr.ichvideo.com


                                                           fuente: Mangal.Web.Tr


                                                         fuente: IstanBliss