15 lis 2022

Charytatywne kolonie rolnicze. Belgia / Holandia 2021

Wpis  obejmuje cztery kolonie (jedną w Belgii i trzy w Holandii) oraz krajobrazy kulturowe. Miejsca te są świadectwem przeprowadzonej w XIX wieku eksperymentalnej reformy społecznej, polegającej na zakładaniu kolonii rolniczych na odległych, niezamieszkałych terenach, a mającej na celu zwalczanie ubóstwa w miastach. W powstałej w 1818 roku najstarszej kolonii Frederiksoord (Holandia) mieściła się pierwsza siedziba Towarzystwa Dobroczynności stowarzyszenia, które stawiało sobie za cel zmniejszenie ubóstwa w skali kraju. Niewielkie gospodarstwa rolne nie przynosiły większych zysków i Towarzystwo Dobroczynności musiało poszukiwać innych źródeł dochodu, zawierając umowy z państwem w sprawie opieki nad sierotami, a następnie również nad żebrakami i włóczęgami. W związku z tym powstały kolonie przymusowe, Veenhuizen, z zabudowaniami mieszczącymi duże noclegownie i większymi scentralizowanymi gospodarstwami rolnymi, w których pracowano pod nadzorem strażników. Osady te  projektowane były zgodnie z koncepcją panoptykonu, z pojedynczymi budynkami, ustawionymi wzdłuż linii prostych na prostokątnych parcelach. Oprócz budynków mieszkalnych znalazły się tu gospodarstwa rolne, kościoły i różnego rodzaju  obiekty przeznaczone do wspólnego użytkowania. W okresie największej aktywności, przypadającej w połowie XIX wieku, kolonie rolnicze na terenie Holandii zamieszkiwało ponad 11 tysięcy osób. W Belgii największa liczba mieszkańców kolonii – 6 tysięcy osób – przypadła na rok 1910. 

Kolonia  Frederiksoord-Wilhelminaoord w Holandii została założona w 1818 roku. Zubożałym rodzinom z dużych miast oferowano tam środki do życia, zmuszając je do uprawy okolicznych terenów. Częściowo składa się z oryginalnych domów osadników i starych alei, które podlegają chronionemu widokowi wioski. Na obrzeżach wsi znajduje sięholenderski kościół reformowany,waterstaatskerk zbudowany w 1851 roku. Inne atrakcje to autentyczne domy kolonii i prehistoryczne centrum, które jest częścią Haskiej Szkoły Usługowej i Ogrodów Dziecięcych. Warto również zobaczyć cmentarz na Oranjelaan (jedna z niewielu zachowanych nieutwardzonych starych alei we wsi), który został zbudowany w latach 1821-1829.

                 fuente: Unique villages that are worth the detour in Holland | The 500 Hidden Secrets


                                                           fuente: Frederiksoord | Avondlog


                        fuente: Drenthe: Frederiksoord, koloniewoning | Koloniewoning van de… | Flickr


Kolonia  Veeenhuizen w Holandii  stała się znana jako wioska więzienna od czasu budowy trzech dużych przytułków dla sierot, żebraków i włóczęgów. Inicjatorem w 1823 roku byłoTowarzystwo Życzliwości. Pierwotnie opierało się to na dobrowolnym udziale, stopniowo przerodziło się to w obowiązek, a później - po przejęciu władzy w 1859 r. przez rząd centralny - w karę. W Veenhuizen nadal działają trzy więzienia.

                                           fuente: Niet gevonden | Rijksvastgoedbedrijf


                                     fuente: Mooiste Routes: Even zitten in Veenhuizen (Een, Drenthe)



                                      fuente: Veenhuizen Hervormde kerk (orgelsindrenthe.nl)


Kolonia Wortel w Belgii. W 1822 roku Johannes van den Boschi jego Towarzystwo Dobroczynności założyli piątą kolonię dobroczynności w belgijskiej gminie Wortel, która była wówczas częścią Królestwa Niderlandów.  Początkowo była to wolna kolonia, ale późniejsze wersje były również koloniami niewolnymi, do których trafiali ludzie potępieni przez Radę Dyscypliny. Od 1822 roku w projekt zaangażowani byli również żebracy.

fuente: Wortel-Kolonie als eerste Belgisch landschap op werelderfgoedlijst van Unesco, burgemeester is “euforisch” (Hoogstraten) | Gazet van Antwerpen (gva.be)


                    fuente. Wortel-Kolonie s'inscrit sur la liste du patrimoine mondial de l’Unesco (rtbf.be)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz