‘Le Samoa to cienkie wyplatane ręcznie maty, zakończone z jednej strony długimi frędzlami i ozdobione z obu stron dwoma rzędami zielonych i czerwonych piór. Wyrabiane są tradycyjnie z cienkich włókien liści pandanu i przypominają tkaninę jedwabną. Nabierają wartości wraz z wiekiem, o którym świadczy świetlista rdzawa barwa i naturalna utrata koloru. Wyrabianie mat wymaga wyjątkowej zręczności, gdyż włókna mają najwyżej milimetr grubości. Wykonanie jednej maty może trwać całe miesiące, a nawet lata. Mata jest prezentowana w czasie świątecznych uroczystości i ważnych spotkań, takich jak wesela i pogrzeby. Jest wtedy przedmiotem wymiany, która w dużym stopniu przyczynia się do zachowania struktury społecznej. Wyplatanie mat staje się wśród dziewcząt coraz bardziej popularne. Obecnie parają się tym zajęciem nawet mężczyźni. Kobiety i mistrzowie plecionkarstwa założyli w swoich wioskach komitety, które służą wymianie dobrych praktyk i umacnianiu przekazu tej formy sztuki.
Chcę Wam pokazać te wspaniałe miejsca i zapewnić, że te mniej znane również zachwycą Was swoją niezwykłością.
12 lip 2023
Procesje w Wielkim Tygodniu w Mendrisio. Szwajcaria 2019
Procesje, które odbywają się w Wielki Czwartek i Wielki Piątek przyciągają publiczność liczącą około 10 tysięcy osób. Światła w mieście są wtedy wygaszone, a ulice rozświetlają jedynie niesione w procesji przeźroczyste, podświetlone od wewnątrz obrazy, które malowane są specjalną techniką znaną od końca XVIII w. Współcześnie niesionych jest 260 obrazów przedstawiających sceny i symbole biblijne. W czasie czwartkowej procesji około 270 osób odgrywa sceny Męki Pańskiej i Drogi Krzyżowej. Atmosferę kontemplacji tworzą rytmiczne dźwięki bębnów i trąbek. Procesja w Wielki Piątek jest skromniejsza. Setki dzieci i dorosłych niosą przedmioty ceremonialne, w tym 320 latarni przedstawiających symbole Męki Pańskiej. Obrazy są wykonywane przez miejscowych rzemieślników, a organizacją procesji zajmują się społecznie setki mężczyzn i kobiet.
3 lip 2023
Nuad Thai – tradycjny masaż tajski 2019
30 cze 2023
Tureckie tradycje łucznicze. Turcja 2019
Na tureckie tradycje łucznicze składają się zasady, rytuały i praktyki społeczne, umiejętność wytwarzania tradycyjnego sprzętu, dyscypliny łucznicze i techniki strzelania, które ewoluowały przez wieki. Tradycyjne łucznictwo obejmuje różne rodzaje dyscyplin uprawianych pieszo i konno. Depozytariusze i praktycy trenują indywidualnie lub w grupach, doskonaląc umiejętności samodzielnie lub biorąc udział w zawodach i imprezach okolicznościowych. Kluczowym składnikiem tego elementu dziedzictwa jest sztuka wytwarzania tradycyjnego sprzętu łuczniczego. Jest on wykonywany z naturalnych surowców, takich jak drzewa uprawiane w określonych warunkach klimatycznych na dużych wysokościach, organiczne kleje, rogi i ścięgna zwierząt, jedwab i skóra. Rzemieślnicy muszą zatem mieć zaawansowaną wiedzę na temat przyrody, w tym roślin, zwierząt i klimatu. Sprzęt łuczniczy jest na ogół zdobiony kaligrafią, ornamentami i intarsjami. W ostatnich latach nastąpił znaczny wzrost liczby łuczniczek i stażystek, jak również organizacji pozarządowych zaangażowanych w łucznictwo w różnych regionach Turcji.
29 cze 2023
Tradycja malowanej ceramiki z Kosiv. Ukraina. 2019
Tradycja malowanej ceramiki z Kosiv, w tym naczyń, przedmiotów ceremonialnych, zabawek i kafli sięga XVIII wieku, a okres największego rozkwitu osiągnęła w połowie XIX wieku. Wyroby są wytwarzane z miejscowej szarej gliny, glazurowanej białą glinką o kremowej konsystencji. Po wysuszeniu zdobi się je techniką drapania metalowym rylcem, uzyskując w ten sposób deseń o wyraźnych konturach. Następnie przedmioty te są wypalane i malowane tlenkami metali dla uzyskania tradycyjnych zielonych i żółtych barw, charakterystycznych dla tej ceramiki. Niekiedy mistrzowie garncarscy stosują także domieszkę kobaltu, jednak bardzo ostrożnie, aby nie zakłócić tradycyjnej kolorystyki. Podczas wypalania, zielony barwnik rozprzestrzenia się na powierzchni przedmiotów, tworząc efekt akwareli, zwykle nazywany „łzami”. Cechą wyróżniającą ceramikę z Kosiv jest jej metaforyczne wzornictwo, nawiązujące do historii, życia, folkloru, wierzeń i zwyczajów Hucułów oraz otaczającego ich świata roślin i zwierząt. Ceramika jest używana w życiu codziennym i ma wartość zarówno praktyczną, jak i artystyczną. Mistrzowie garncarscy pracują w warsztatach rodzinnych lub małych manufakturach, a praktyka rzemieślnicza stanowi wyznacznik tożsamości i przynależności do społeczności lokalnej.
Lazgi, taniec z Chorezmu. Uzbekistan 2019
Ruchy taneczne lazgi, tańca pochodzącego z regionu Chorezmu, nawiązują do otoczenia przyrodniczego i uczuć takich jak miłość i szczęście, stanowiąc wyraz inwencji twórczej człowieka. Początkowo taniec był związany z regionem Chorezmu, ale obecnie wykonywany jest w całym Uzbekistanie. O jego wielowiekowych korzeniach świadczą malowidła zachowane na stanowisku archeologicznym Topraq-Kala w regionie Chorezmu. Taniec czerpie inspirację z życia codziennego ludzi i społeczności. Cechuje go poczucie harmonii jednoczącej muzyków, śpiewaków i tancerzy. Słowa są bardzo często odą do miłości i dobroci. Istnieją dwie odmiany lazgi: taniec z figurami i taniec improwizowany. W przypadku tego pierwszego emocje są wyrażane poprzez konkretne ruchy. Interpretacyjna, improwizowana forma tańca rozwija się żywiołowo wraz z rosnącą dynamiką rytmu i ruchów tanecznych. Lazgi jest przede wszystkim formą ekspresji osobistej. Lazgi tańczy się z figurami podczas obchodów świąt narodowych i tradycyjnych uroczystości. Podczas wydarzeń rodzinnych i towarzyskich przeważa forma interpretacyjna, dla której inspiracją jest życie codzienne.
Sztuka muzyczna waltornistów. Francja, Belgia, Luksemburg, Włochy 2020
Na tradycyjną sztukę waltornistów składa się cały zestaw wiedzy i technik związanych z opanowaniem gry na instrumencie, jak również z kontrolą oddechu, vibrato, rezonansem przestrzennym i poczuciem wspólnoty. Ton, czystość i precyzja dźwięków generowanych przez róg zależy od umiejętności oddechowych muzyka, a technika gry na instrumencie opiera się na jego umiejętności kontrolowania własnego ciała. Barwa dźwięków waltorni jest czysta i przenikliwa, szczególnie w odniesieniu do tonów wysokich, a jej zakres dźwiękowy oparty jest na naturalnym rezonansie z bogatymi harmoniami. Dwunastodźwiękowy zakres instrumentu pozwala tworzyć kompozycje ze śpiewaną melodią, z towarzyszeniem drugiego głosu i zharmonizowaną z partyturą basową. Śpiew będący integralną częścią muzyki wykonywanej na waltorni sprawia, że gra na tym instrumencie sprzyja spójności społecznej i koleżeństwu. Tradycyjna metoda nauki gry na walatorni polega na naśladownictwie i ustnym przekazywaniu odpowiedniej wiedzy i technik. Współcześnie jednak instrumentaliści rzadko uczą się samodzielnie, najczęściej zdobywają umiejętności w szkołach muzycznych. Repertuar dla tego instrumentu jest rozwijany i wzbogacany o nowe, dynamiczne utwory nieprzerwanie od XVII wieku.
19 cze 2023
Tradycyjna muzyka i taniec w Setesdal. Norwegia 2019
W praktyce tradycyjnej muzyki i tańca z Setesdal, gra na instrumentach, taniec i śpiew (stev/stevjing) są ze sobą ściśle powiązane i osadzone w kontekście społecznym. Melodie pochodzą od tańca „gangarskiego” (tradycyjnego chodzonego na 2/4 lub 3/8) i są w większości utworami tanecznymi, zaś melodie piosenek „stev” można grać na instrumentach, a ich teksty często opisują sposób tańczenia lub grania na instrumentach. „Stev” jest często śpiewany w przerwach między tańcem a grą i jest wykonywany solo, w duecie lub przez większą liczbę śpiewaków prowadzących ze sobą rodzaj dialogu, co nosi nazwę „stevjing”. Teksty to czteroliniowe wiersze opowiadające różne historie. Taniec jest praktykowany przez pojedyncze pary lub przez wiele par poruszających się w kręgu, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Taniec, podczas którego następuje zmiana partnerów, może być wykonywany spokojnie lub niezwykle energicznie. Muzyka grana jest na skrzypcach z Hardanger (zwanych hardingfele), norweskim instrumencie narodowym i na harfie szczękowej. Tradycja kulturowa z Setesdal sięga XVIII wieku i jest cały czas żywa.
Praktyki then grup etnicznych Tày, Nùng i Thai. Wietnam 2019
Then – główna praktyka rytualna grup etnicznych Tày, Nùng i Thai w Wietnamie – odzwierciedla ich poglądy na temat ludzi, świata przyrody i wszechświata. Obrzędy then opisują podróż, podczas której Mistrz then (mężczyzna lub kobieta) nadzoruje wędrówkę duchów żołnierzy z królestwa ziemskiego do niebieskiego, w celu ofiarowania przedmiotów kultu i przedstawienia swoich modlitw o pokój, uzdrowienie chorych, dobre zbiory, szczęśliwy nowy rok itp. Mistrz rozpoczyna podróż od śpiewu i trącania strun lutni. W zależności od intencji modłów, mistrzowie then organizują podróże do różnych miejscowych bóstw. Podczas ceremonii, odprawianej w domu jednego z wiernych, na świeżym powietrzu lub przy ołtarzu w domu Mistrza, posługuje się on różnymi przedmiotami, np. mieczem wypędzającym demony, różdżką yin i yang, dzwonem itp. Mistrz ubrany jest w strój ceremonialny, śpiewa w języku swojej grupy etnicznej, gra na lutni, potrząsa grzechotkami i macha wachlarzem. Niektórym ceremoniom towarzyszy kobieca grupa taneczna.
Pielgrzymka do klasztoru św. Judy Tadeusza Apostoła. Iran, Armenia 2020
Tradycyjna trzydniowa pielgrzymka do klasztoru św. Judy Tadeusza ma miejsce co roku w lipcu. Pielgrzymka oddaje cześć dwóm wybitnym świętym: św. Judzie Tadeuszowi, jednemu z pierwszych apostołów głoszących chrześcijaństwo oraz św. Zuzannie Rzymskiej, pierwszej chrześcijańskiej męczennicy. Depozytariuszami tego elementu dziedzictwa są: ludność ormiańska mieszkająca w Iranie, Ormianie pochodzenia irańskiego mieszkający w Armenii oraz wyznawcy Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego. Pielgrzymi gromadzą się w irańskim mieście Tabriz przed udaniem się do klasztoru, a ci, którzy przyjeżdżają ze stolicy Armenii, Erywania, co roku pokonują 700 km, które dzielą to miasto od klasztoru. Na ceremonię religijną składa się szereg specjalnych nabożeństw, procesji, modlitw i postów. Jej kulminacją jest Msza i Komunia Święta. Jest także czas zarezerwowany na występy tradycyjnych ormiańskich zespołów artystycznych i delektowanie się typowymi potrawami kuchni ormiańskiej. Klasztor św. Judy Tadeusza Apostoła jest miejscem pielgrzymek od ponad dziewiętnastu wieków, ale w okresie władzy radzieckiej zostały one zakazane w Armenii i wznowione dopiero w latach 90. XX wieku, po odzyskaniu przez kraj niepodległości.
28 maj 2023
Muzyka sega z tamburynem z Czagos. Mauritius 2019
Podobnie jak inne jej formy, wywodzi się z czasów niewolnictwa. Pieśni śpiewane są w dialekcie kreolskim używanym na archipelagu Czagos. Jest to gatunek muzyczny oraz styl tańca i tęsknych pieśni śpiewanych z energią i dobitnym rytmem. Głównym akcentem jest gra na tamburynie, dużym okrągłym instrumencie, który nadaje rytm. Słowa często są improwizowane i mówią o codziennych przeżyciach, zwłaszcza o smutku, szczęściu i buncie. Na spotkaniach przy muzyce podawane są tradycyjne dania i napoje. Powstające dzisiaj utwory są nostalgiczne i wyrażają tęsknotę za krajem. Nawiązują do bolesnych doświadczeń rozstania z ziemią ojczystą, by młodzi nie zapominali o swoich korzeniach i byli z nich dumni. Sega rozpowszechniła się na Mauritiusie wraz z migracją uwolnionych niewolników po zniesieniu niewolnictwa w 1835 roku. Tańczona była w domach, spontanicznie podczas spotkań rodzinnych i imprez tanecznych organizowanych z okazji świąt Wielkanocy, Bożego Narodzenia, Wniebowzięcia czy Nowego Roku. Została spopularyzowana w latach 60. XX wieku przez kreolskiego piosenkarza Alphonse'a Ravatona alias Ti Frére, a w latach 80. XX wieku rozpowszechniła się na innych wyspach Republiki Mauritiusu: Rodrigues, Wyspach Agalega. Współcześnie sega wykonywana jest głównie dla turystów.
Rękodzielnictwo związane z ak-kalpak, tradycyjna wiedza i umiejętności dotyczące wyrobu kirgiskiego męskiego nakrycia głowy 2019
Al-kalpak – męskie nakrycie głowy z białego filcu, mające znaczenie sakralne – jest tradycyjnym wyrobem rękodzielnictwa kirgiskiego. Zajmują się nim kobiety. Wiedzy nabywa się w drodze przekazu ustnego, w tym w czasie zajęć praktycznych i warsztatów. Wyróżnia się 80 rodzajów ak-kalpak zdobionych różnymi wzorami. Każdy z nich ma własną historię i znaczenie sakralne. Nakrycie głowy jest ekologiczne i przyjemne w noszeniu. Przypomina ośnieżoną górę, której cztery stoki symbolizują cztery żywioły – powietrze, wodę, ogień i ziemię. Cztery krawędzie symbolizują życie, a znajdujące się na górze frędzle i motyw drzewa genealogicznego – pamięć o przodkach i ciągłość pokoleń. Al-kalpak symbolizuje jedność plemion i społeczności kirgiskich, wyróżniając je wśród innych grup etnicznych. Jednocześnie sprzyja integracji, zwłaszcza wtedy, gdy na znak jedności czy żałoby, z okazji świąt czy pogrzebu zakładają go przedstawiciele innych grup etnicznych.
10 maj 2023
Celestyńskie święto przebaczenia. Włochy 2019
Święto przebaczenia nawiązuje do historycznej bulli, w której papież Celestyn V nawoływał społeczności lokalne do współdziałania. Obchodzone jest nieprzerwanie od 1294 roku w mieście i prowincji L’Aquili. Tradycja ta daje całej społeczności silne poczucie ciągłości i tożsamości kulturowej. Uroczystości rozpoczynają się od rozpalenia ognia zwanego na cześć papieża ogniem z Morrone (Pietro di Morrone), po czym wyrusza procesja ze świecami, która przechodzi tradycyjną trasą przez 23 miejscowości. W każdej z nich zapalana jest pochodnia na trójnogu, a mer składa swój podpis na pergaminie z tekstem przypominającym o symbolicznych wartościach wspomnianych w bulli. Na zakończenie, w dniu 23 sierpnia, wszyscy gromadzą się w L’Aquili, gdzie zapalana jest ostatnia pochodnia. Przemarszowi ze sztandarami nadaje rytm muzyka na bębnach i trąbkach. W procesji maszeruje tysiąc mieszkańców w tradycyjnych strojach. Trzy główne postaci to dama z bullą, młody panicz i dama z krzyżem, którzy symbolizują tradycyjne wartości święta: gościnność, solidarność i pokój.
Tradycyjne umiejętności wytwarzania i posługiwania się lutnią dotār. Iran 2019
Dotār jest ludowym instrumentem strunowym szarpanym, z wygiętym w łuk pudłem rezonansowym w gruszkowatym kształcie, wykonanym z suszonego drewna morwowego, z szyjką z drewna morelowego lub orzechowego oraz dwiema strunami (z perskiego: do tār = dwie struny). Istnieje teoria, według której jedna struna jest męska i służy do wygrywania akordów, podczas gdy druga jest żeńska i służy do grania głównej melodii.
fuente: https://en.irna.ir/news/83184785/Iran-s-dotar-dossier-closer-to-UNESCO-inscription
Gra na dotār towarzyszy ważnym wydarzeniom społeczno-kulturalnym, takim jak wesela, przyjęcia, oficjalne uroczystości i ceremonie religijne. W ostatnich dziesięcioleciach zaczęła się także pojawiać na festiwalach, zarówno lokalnych i regionalnych, jak też krajowych i międzynarodowych. Grając, muzycy opowiadają także epickie historie oraz liryczne i moralne przypowieści o kluczowym znaczeniu dla ich historii, tożsamości narodowej i poczucia dumy.
Kultura bartnicza. Polska, Białoruś. 2020
Kultura bartnicza to zespół zwyczajów i praktyk oraz obrzędów i wierzeń związanych z chowem pszczół w rosnących drzewach (barciach) i w częściach pni powalonych drzew (ulach kłodowych). Kultura bartnicza przejawia się w posługiwaniu się wiedzą, związaną z koegzystencją człowieka z przyrodą, w formach samoorganizacji, w obrzędach błagalnych o pomyślność w życiu i w gospodarowaniu, praktykowanych z okazji niektórych świąt religijnych, a także w tradycyjnym lecznictwie. Stwarzając pszczołom warunki bliskie naturalnym i nie ingerując w ich cykl życia, bartnicy zajmują się przygotowaniem barci lub uli kłodowych oraz opieką nad pszczołami. W odróżnieniu od pszczelarzy, celem bartników nie jest intensyfikacja produkcji miodu –na własny użytek wykorzystują oni jedynie jego nadmiar znajdujący się w barciach. Bartnictwo wymaga specjalistycznej wiedzy, umiejętności i praktyki. Tradycje z nim związane pielęgnowane są m.in. dzięki inicjatywom bractw bartnych. W rodzinach mających tradycje bartnicze dzieci uczą się od najmłodszych lat poprzez obserwację i pomaganie dorosłym w wykonywanych sezonowo czynnościach. Obecnie coraz częściej organizowane są także warsztaty, na których przekazywane są podstawy praktycznej wiedzy zarówno na temat bartnictwa, jak i związanych z nim zwyczajów społecznych, kulinarnych i leczniczych. Wyrazem kultury bartniczej jest również specjalne słownictwo na określenie czynności i narzędzi bartnych, często o podobnym brzmieniu w języku polskim i białoruskim.
4 maj 2023
La Romería: obrzęd „La llevada” (peregrynacji) Matki Boskiej z Zapopan. Meksyk 2018
Doroczne uroczystości La Romeria, odbywające się 12 października ku czci Matki Boskiej z Zapopan, związane są z tradycją sięgającą roku 1734. Data ta oznacza zakończenie dorocznego obrzędu popularnie zwanego „Noszeniem Matki Boskiej Dziewicy”, który rozpoczyna się w maju i obejmuje wiele działań społecznych i liturgicznych. Cykl peregrynacji kończy się powrotem figury Matki Boskiej do Bazyliki w Zapopan. W uroczystościach uczestniczy zazwyczaj ponad dwa miliony osób, a jedną z głównych cech wyróżniających to wydarzenie, jest udział wielkiej liczby różnorodnych rodzimych grup tancerzy. „La Llevada” oraz działania wynikające z obrzędu peregrynacji, zamieniają się w tłumne zgromadzenie, podczas którego ulice i inne przestrzenie publiczne stają się miejscami religijnego festiwalu z udziałem całej społeczności. La Romeria uznawana jest za jedną z najbardziej popularnych i najgłębiej zakorzenionych tradycji kulturowych w Meksyku.
fuente: https://siker.com.mx/la-perla/lista-la-edicion-285-de-la-romeria-de-la-virgen-de-zapopan/
Oryginalna figura Matki Boskiej z Zapopan znajduje się w bazylice Basílica de Nuestra Señora de la Expectación w Zapopan. Wyjmuje się ją jedynie 12 października na potrzeby procesji. Każdego roku ubiera się figurę w inną suknię, korona, aureola oraz pozostałe insygnia pozostają te same.
fuente. https://ich.unesco.org/es/RL/la-romera-de-zapopan-ciclo-ritual-de-la-llevada-de-la-virgen-01400