Gatunek muzycznego opowiadania wykonywany przez jednego wokalistę przy
akompaniamencie bębna. Ta popularna tradycja, dla której
charakterystyczny jest ekspresyjny śpiew, stylizowana mowa oraz
specjalny repertuar narracji i mimetycznych gestów, zawiera elementy
zarówno kultury elit jak i ludowej. W czasie przedstawień trwających do
ośmiu godzin, śpiewak lub śpiewaczka przy akompaniamencie bębna
cylindrycznego improwizuje tekst, w którym wiejski dialekt koreański
przeplata się z wyszukanymi literackimi wyrażeniami. Nazwa pansori
pochodzi od koreańskich słów: pan oznaczającego miejsce, w którym
gromadzi się wiele ludzi, oraz sori czyli pieśń. Pansori powstało w XVII
wieku w południowo-zachodniej Korei, prawdopodobnie jako nowa forma
wyrażania narracyjnych pieśni szamanów. Aż do XIX wieku pozostało
tradycją przekazywaną ustnie pośród prostych ludzi, później uzyskało
bardziej wyrafinowaną literacko treść i zaczęło cieszyć się znaczącą
popularnością wśród elity miejskiej. Sceneria, bohaterowie i sytuacje,
które tworzą świat pansori, mają swoje korzenie w koreańskiej historii w
okresie Joseon (1392-1910). Wśród poruszanych tematów są: lojalność
wobec bliskich, żałoba i miłość. Artyści pansori przechodzą długi,
mozolny trening, zanim zdołają mistrzowsko opanować wielką różnorodność
brzmień wokalnych i zapamiętać złożony repertuar.
Taniec Cheoyongmu
Pierwotnie służył odganianiu złych duchów i jako forma modlitwy o
pomyślność na królewskich uroczystościach lub podczas rytów odprawianych
w przeddzień Nowego Roku. Taniec oparty jest na koreańskiej legendzie o
Cheoyong, synu króla smoków Yongwang, który przybrał ludzką postać i
uratował swoją ziemską małżonkę od śmierci (chorą na czarną ospę) -
tańcząc i śpiewając. Taniec wykonywany jest przez pięciu mężczyzn
ubranych na biało, niebiesko, czarno, czerwono i żółto. Liczba ta
symbolizuje cztery główne kierunki oraz centrum. Noszą oni maski w jasno
bordowym kolorze, przedstawiające męską twarz z białymi zębami,
cynowymi kolczykami ze sznurkiem ołowianych koralików oraz czarnym
nakryciem głowy ustrojonym dwoma kwiatami peonii i siedmioma śliwami,
które mają odstraszać złe duchy i dodawać dobrej energii. Tancerze
poruszają się z okazałością i wigorem, w zmiennych stylach i tempach
muzyki, podkreślanej przez słowne recytacje pieśni. Wokół postaci
Cheoyong narosło wiele ludowych mitów i wierzeń, np. wiara, iż jego
rzeźbiona statuetka umieszczona nad drzwiami chroni dom przed czarną
ospą i innymi chorobami. Taniec poświęcony Cheoyong ucieleśnia także
wartości klasycznej filozofii konfucjańskiej.
Gagok, pieśni liryczne z akompaniamentem orkiestry
Rodzaj tradycyjnej koreańskiej muzyki wokalnej śpiewanej przez mężczyzn
i kobiety z towarzyszeniem niewielkiej orkiestry. Niegdyś towarzysząca
klasom wyższym, obecnie jest szeroko rozpowszechniona w całym kraju.
Gagok składa się z 26 namchang – pieśni dla mężczyzn i 15 yeochang – pieśni dla kobiet. Namchang są wykonywane mocnym, głębokim i donośnym głosem, a yaochang
– wysokim i słabym. Gagok komponuje się zarówno w tonacji uroczystej i
spokojnej, jak i w tonacji melancholijnej, przy użyciu rytmu 10. lub 16.
taktowego. Tradycyjna instrumentacja orkiestry obejmuje 6 strunową
cytrę geomungo, bambusowy flet poprzeczny daegeum, 12 strunową cytrę gayageum i piri (małą piszczałkę z podwójnej trzciny). Pieśni Gagok są cenione za formy
liryczne, harmonię, wyrafinowaną melodię oraz nowoczesną, finezyjną
kompozycję muzyczną. Osiągnięcie kunsztu w tej formie śpiewu wymaga
czasu i ogromnego wysiłku, a występy narzucają konieczność czynnego
zaangażowania i wyjątkowego opanowania.
Arirang, liryczna pieśń ludowa
Zasadniczo jest to prosta piosenka z refrenem „arirang, arirang,
arariyo” i dwoma zwykłymi kupletami, różnymi w różnych regionach. Jako
prosty utwór muzyczno-literacki skłania do improwizacji, naśladownictwa i
śpiewu unissono, co ułatwia jego przyjęcie się wśród różnych gatunków
muzycznych. Eksperci szacują, że istnieje ok. 3.600 odmian 60 wersji
tradycyjnych piosenek zatytułowanych „Arirang”. Arirang cechuje
uznanie dla inwencji twórczej, swoboda wypowiedzi i empatia. Każdy może
napisać nowe słowa, które powiększą liczbę odmian regionalnych,
historycznych i typologicznych pieśni, wzbogacając różnorodność
kulturową. Arirang jest piosenką śpiewaną powszechnie i cenioną
przez naród koreański. Jednocześnie zespół wykonawców wersji
regionalnych, zwłaszcza wspólnot lokalnych, prywatnych grup i osób
zabiega o jego popularyzację i przekazywanie, wydobywając cechy wspólne i
lokalne poszczególnych wersji.
Nongak, ludowe widowisko muzyczno-taneczne
Nongak jest gatunkiem ludowej sztuki widowiskowej wywodzącej się z
obrzędów wspólnotowych i wiejskich zwyczajów. Z czasem stała się sztuką
widowiskową reprezentatywną dla Republiki Korei, obejmując grę na
instrumentach perkusyjnych (a niekiedy także na instrumentach dętych),
pochody, tańce, przedstawienia teatralne i pokazy akrobatyczne. Artyści
pochodzący z danego regionu noszą wielobarwne stroje, grają i tańczą w
czasie wiejskich uroczystości, aby zdobyć przychylność bogów, przepędzić
demony, na wiosnę modlić się o dobre plony, jesienią świętować udane
zbiory, a także uzyskiwać środki na wspólne przedsięwzięcia. Wyróżnia
się pięć regionalnych stylów nongak, na ogół odpowiadających
pięciu ośrodkom kulturalnym. Wioski w jednym regionie różnią się między
sobą pod względem stylu, rytmu, strojów i składu zespołów. Wykonywane są
tańce z układami choreograficznymi i tańce z maskami, w czasie których
aktorzy w maskach i specjalnych strojach recytują zabawne skecze.
Pokazom akrobatycznym towarzyszą występy z balansowaniem talerzami i
błazenady z dziećmi noszonymi przez tancerzy na barana. Publiczność
poznaje nongak poprzez uczestnictwo w widowisku.
