Lista światowego dziedzictwa, jest to spis obiektów objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury), ze względu na ich unikatową wartość kulturową bądź przyrodniczą dla ludzkości.
Chcę Wam pokazać te wspaniałe miejsca i zapewnić, że te mniej znane również zachwycą Was swoją niezwykłością.

28 maj 2023

Muzyka sega z tamburynem z Czagos. Mauritius 2019

Podobnie jak inne jej formy, wywodzi się z czasów niewolnictwa. Pieśni śpiewane są w dialekcie kreolskim używanym na archipelagu Czagos. Jest to gatunek muzyczny oraz styl tańca i tęsknych pieśni śpiewanych z energią i dobitnym rytmem. Głównym akcentem jest gra na tamburynie, dużym okrągłym instrumencie, który nadaje rytm. Słowa często są improwizowane i mówią o codziennych przeżyciach, zwłaszcza o smutku, szczęściu i buncie. Na spotkaniach przy muzyce podawane są tradycyjne dania i napoje. Powstające dzisiaj utwory są nostalgiczne i wyrażają tęsknotę za krajem. Nawiązują do bolesnych doświadczeń rozstania z ziemią ojczystą, by młodzi nie zapominali o swoich korzeniach i byli z nich dumni. Sega rozpowszechniła się na Mauritiusie wraz z migracją uwolnionych niewolników po zniesieniu niewolnictwa w 1835 roku. Tańczona była w domach, spontanicznie podczas spotkań rodzinnych i imprez tanecznych organizowanych z okazji świąt Wielkanocy, Bożego Narodzenia, Wniebowzięcia czy Nowego Roku. Została spopularyzowana w latach 60. XX wieku przez kreolskiego piosenkarza Alphonse'a Ravatona alias Ti Frére, a w latach 80. XX wieku rozpowszechniła się na innych wyspach Republiki Mauritiusu: Rodrigues, Wyspach Agalega. Współcześnie sega wykonywana jest głównie dla turystów.

 fuente: https://www.easyviajar.com/isla-mauricio/la-em-sega-em--2339



                   fuente: https://www.volacongully.it/travel/POST210120/sega-musica-e-ballo-di-mauritius.html

Rękodzielnictwo związane z ak-kalpak, tradycyjna wiedza i umiejętności dotyczące wyrobu kirgiskiego męskiego nakrycia głowy 2019

 Al-kalpak – męskie nakrycie głowy z białego filcu, mające znaczenie sakralne – jest tradycyjnym wyrobem rękodzielnictwa kirgiskiego. Zajmują się nim kobiety. Wiedzy nabywa się w drodze przekazu ustnego, w tym w czasie zajęć praktycznych i warsztatów. Wyróżnia się 80 rodzajów ak-kalpak zdobionych różnymi wzorami. Każdy z nich ma własną historię i znaczenie sakralne. Nakrycie głowy jest ekologiczne i przyjemne w noszeniu. Przypomina ośnieżoną górę, której cztery stoki symbolizują cztery żywioły – powietrze, wodę, ogień i ziemię. Cztery krawędzie symbolizują życie, a znajdujące się na górze frędzle i motyw drzewa genealogicznego – pamięć  o przodkach i ciągłość pokoleń. Al-kalpak symbolizuje jedność plemion i społeczności kirgiskich, wyróżniając je wśród innych grup etnicznych. Jednocześnie sprzyja integracji, zwłaszcza wtedy, gdy na znak jedności czy żałoby, z okazji świąt czy pogrzebu zakładają go przedstawiciele innych grup etnicznych.

fuente. https://kalpak-travel.com/blog/kalpak-traditional-mens-hat-central-asia/



                             fuente: https://www.trc-leiden.nl/trc/index.php/en/blog/907-kyrgyz-kalpaks



                                              fuente: https://sp.depositphotos.com/stock-photos/kalpak.html



                              fuente: https://akipress.com/news:603167:Kyrgyzstan_marks_Ak_Kalpak_Day/


10 maj 2023

Celestyńskie święto przebaczenia. Włochy 2019

 Święto przebaczenia nawiązuje do historycznej bulli, w której papież Celestyn V nawoływał  społeczności lokalne do współdziałania. Obchodzone jest nieprzerwanie od 1294 roku w mieście i prowincji L’Aquili. Tradycja ta daje całej społeczności silne poczucie ciągłości i tożsamości kulturowej. Uroczystości rozpoczynają się od rozpalenia ognia zwanego na cześć papieża ogniem z Morrone (Pietro di Morrone), po czym wyrusza procesja ze świecami, która przechodzi tradycyjną trasą przez 23 miejscowości. W każdej z nich zapalana jest pochodnia na trójnogu, a mer składa swój podpis na pergaminie z tekstem przypominającym o symbolicznych wartościach wspomnianych w bulli. Na zakończenie, w dniu 23 sierpnia, wszyscy gromadzą się w L’Aquili, gdzie zapalana jest ostatnia pochodnia. Przemarszowi ze sztandarami nadaje rytm muzyka na bębnach i trąbkach. W procesji maszeruje tysiąc mieszkańców w tradycyjnych strojach. Trzy główne postaci to dama z bullą, młody panicz i dama z krzyżem,  którzy symbolizują tradycyjne wartości święta: gościnność, solidarność i pokój. 

 fuente: https://perdonanza-celestiniana.it/en/the-celestinian-forgiveness/



                                                              fuente: https://perdonanza-celestiniana.it/



 fuente: https://perdonanza-celestiniana.it/multimedia/photogallery/



fuente: https://www.ilcapoluogo.it/2021/09/21/laquila-nasce-il-museo-della-perdonanza-sorgera-in-via-sassa/



fuente:https://www.avvenire.it/chiesa/pagine/aquila-perdonanza-misericordia

Tradycyjne umiejętności wytwarzania i posługiwania się lutnią dotār. Iran 2019

 Dotār jest ludowym instrumentem strunowym szarpanym, z wygiętym w łuk pudłem rezonansowym w gruszkowatym kształcie, wykonanym z suszonego drewna morwowego, z szyjką z drewna morelowego lub orzechowego oraz dwiema strunami (z perskiego: do tār = dwie struny). Istnieje teoria, według której jedna struna jest męska i służy do wygrywania akordów, podczas gdy druga jest żeńska i służy do grania głównej melodii.

                     fuente: https://en.irna.ir/news/83184785/Iran-s-dotar-dossier-closer-to-UNESCO-inscription


Gra na dotār towarzyszy ważnym wydarzeniom społeczno-kulturalnym, takim jak wesela, przyjęcia, oficjalne uroczystości i ceremonie religijne. W ostatnich dziesięcioleciach zaczęła się także pojawiać na festiwalach, zarówno lokalnych i regionalnych, jak też krajowych i międzynarodowych. Grając, muzycy opowiadają także epickie historie oraz liryczne i moralne przypowieści o kluczowym znaczeniu dla ich historii, tożsamości narodowej i poczucia dumy. 

                                          fuente: https://ich.unesco.org/es/-00973?photoID=12510



fuente: https://ich.unesco.org/es/10b-lista-representativa-01098?include=slideshow_inc.php&id=01492&width=620&call=slideshow&mode=scroll#https://ich.unesco.org/img/photo/thumb/12508-HUG.jpg

Kultura bartnicza. Polska, Białoruś. 2020

 Kultura bartnicza to zespół zwyczajów i praktyk oraz obrzędów i wierzeń związanych z chowem pszczół w rosnących drzewach (barciach) i w częściach pni powalonych drzew (ulach kłodowych). Kultura bartnicza przejawia się w posługiwaniu się wiedzą, związaną z koegzystencją człowieka z przyrodą, w formach samoorganizacji, w obrzędach błagalnych o pomyślność w życiu i w gospodarowaniu, praktykowanych z okazji niektórych świąt religijnych, a także w tradycyjnym lecznictwie. Stwarzając pszczołom warunki bliskie naturalnym i nie ingerując w ich cykl życia, bartnicy zajmują się przygotowaniem barci lub uli kłodowych oraz opieką nad pszczołami. W odróżnieniu od pszczelarzy, celem bartników nie jest intensyfikacja produkcji miodu –na własny użytek wykorzystują oni jedynie jego nadmiar znajdujący się w barciach. Bartnictwo wymaga specjalistycznej wiedzy, umiejętności i praktyki. Tradycje z nim związane pielęgnowane są m.in. dzięki inicjatywom bractw bartnych. W rodzinach mających tradycje bartnicze dzieci uczą się od najmłodszych lat poprzez obserwację i pomaganie dorosłym w wykonywanych sezonowo czynnościach. Obecnie coraz częściej organizowane są także warsztaty, na których przekazywane są podstawy praktycznej wiedzy zarówno na temat bartnictwa, jak i związanych z nim zwyczajów społecznych, kulinarnych i leczniczych.  Wyrazem kultury bartniczej jest również specjalne słownictwo na określenie czynności i narzędzi bartnych, często o podobnym brzmieniu w języku polskim i białoruskim. 

fuente. https://dzieje.pl/dziedzictwo-kulturowe/mkidn-kultura-bartnicza-na-liscie-unesco



fuente:https://www.moja-ostroleka.pl/art/1609316822/kultura-bartnicza-na-liscie-swiatowego-dziedzictwa-unesco-doceniono-kurpiowskie-tradycje-wideo


fuente: https://polonia.tvp.pl/51391497/kultura-bartnicza-na-liscie-unesco



fuente: https://www.gov.pl/web/kultura/kultura-bartnicza-na-liscie-unesco?fbclid=IwAR1HXpdzNEnm2cGbLxIEh0bkswLmWV59vddkbpECUijFRGMXsz7ziQmwH1c

4 maj 2023

La Romería: obrzęd „La llevada” (peregrynacji) Matki Boskiej z Zapopan. Meksyk 2018

 Doroczne uroczystości La Romeria, odbywające się 12 października ku czci Matki Boskiej z Zapopan, związane są z tradycją sięgającą roku 1734. Data ta oznacza zakończenie dorocznego obrzędu popularnie zwanego „Noszeniem Matki Boskiej Dziewicy”, który rozpoczyna się w maju i obejmuje wiele działań społecznych i liturgicznych. Cykl peregrynacji kończy się powrotem figury Matki Boskiej do Bazyliki w Zapopan. W uroczystościach uczestniczy zazwyczaj ponad dwa miliony osób, a jedną z głównych cech wyróżniających to wydarzenie, jest udział wielkiej liczby różnorodnych rodzimych grup tancerzy. „La Llevada” oraz działania wynikające z obrzędu peregrynacji, zamieniają się w tłumne zgromadzenie, podczas którego ulice i inne przestrzenie publiczne stają się miejscami religijnego festiwalu z udziałem całej społeczności. La Romeria uznawana jest za jedną z najbardziej popularnych i najgłębiej zakorzenionych tradycji kulturowych w Meksyku.


fuente: https://www.elsoldemexico.com.mx/cultura/romeria-jalisco-2018-feligreses-virgen-de-zapopan-dos-millones-de-asistentes-8449645.html

 fuente: https://traficozmg.com/2022/10/culmina-romeria-de-zapopan-con-2-4-millones-de-asistentes/



                     fuente: https://vadenuez.info/wp/declaran-romeria-de-zapopan-como-patrimonio-de-la-humanidad/



             fuente: https://siker.com.mx/la-perla/lista-la-edicion-285-de-la-romeria-de-la-virgen-de-zapopan/


Oryginalna figura Matki Boskiej z Zapopan znajduje się w bazylice  Basílica de Nuestra Señora de la Expectación w Zapopan. Wyjmuje się ją jedynie 12 października na potrzeby procesji. Każdego roku ubiera się figurę w inną suknię,  korona, aureola oraz pozostałe insygnia pozostają te same. 

                  fuente. https://ich.unesco.org/es/RL/la-romera-de-zapopan-ciclo-ritual-de-la-llevada-de-la-virgen-01400


1 maj 2023

Technika wykonywania ludowych „długich pieśni”– oddech cyrkulacyjny. Mongolia 2011

 Limbe jest fletem poprzecznym z drewna lub bambusa, który tradycyjnie jest używany przy wykonywaniu ludowych pieśni mongolskich – tzw. długich pieśni. Dzięki zastosowaniu techniki oddechu cyrkulacyjnego, muzycy są w stanie grać charakterystyczne dla tych utworów ciągłe, długie melodie. Grający jednocześnie robią wdech przez nos i wydech przez usta, wykorzystując do tego nagromadzone wcześniej w policzkach powietrze, dzięki czemu w ich grze nie ma przerw. Pojedyncze strofy pieśni trwają od około czterech do pięciu minut. Jeden utwór składa się z trzech do pięciu (a niekiedy większej ilości) strof, co wymaga nieprzerwanej gry na flecie od dwunastu do dwudziestu pięciu minut. Tradycyjne metody nauki wykorzystywane dla osiągnięcia sztuki oddechu cyrkulacyjnego polegają między innymi na nieustannym dmuchaniu na płomień świecy w taki sposób, by nie zgasł oraz na analogicznym ćwiczeniu z wykorzystaniem słomki i szklanki z wodą. Pozostało już niewielu przedstawicieli tej sztuki, stale topnieje liczba muzyków indywidualnych i zespołów. Obecnie ten przejaw kultury mongolskiej jest zagrożony. Pozostało już tylko czternastu wykonawców.



fuente: https://ich.unesco.org/es/USL/la-tcnica-musical-de-canto-popular-largo-de-los-intrpretes-de-la-flauta-limbe-la-respiracin-circular-00543


Rūkada Nātja, tradycyjny lankijski teatr marionetek. Sri Lanka 2018

 Rūkada Nātja to przedstawienie teatralne z użyciem marionetek, stanowiące przede wszystkim rodzaj lekkiej rozrywki, ale także lekcję moralności dla ludności wsi i małych miasteczek. Przedstawienia grane są przez rodzinne zespoły, wywodzące się lub mające powiązania rodzinne z Gamwari, zamieszkującymi regiony miast Ambalangoda, Balapitiya and Mirissa, na południowym wybrzeżu Sri Lanki. Tematyka sztuk zaczerpnięta jest z baśni ludowych, opowieści buddyjskich, literatury starożytnej, przekazów historycznych albo błahych historyjek i humorystycznych anegdot z życia codziennego, lub też z nadagam, wymarłej formy „opery ludowej”. Lalkarze sami tworzą drewniane marionetki i przygotowują ręcznie napisane scenariusze, wraz z dialogami i piosenkami, które wykonują jednocześnie poruszając lalkami, przy akompaniamencie niewielkiego zespołu muzycznego. Przedstawienia zawsze stają się wydarzeniem kulturalnym. Teatr marionetek staje się formą przekazu opinii i wartości, stanowiących podstawę pokojowego współżycia społeczności lokalnej. Szczególną rolę w upowszechnianiu wiedzy i umiejętności związanych z tą forma dziedzictwa, odgrywają muzea, a także zwyczaj organizowania przedstawień Rūkada Nātja podczas dni świątecznych, w maju i czerwcu, na terenie świątyń, będących w lankijskiej kulturze tradycyjnymi miejscami wydarzeń społecznych i kulturalnych.

  fuente: https://ich.unesco.org/es/RL/rkada-ntya-teatro-tradicional-de-tteres-de-sri-lanka-01370


  fuente: https://disco.teak.fi/asia/rukada-the-marionette-theatre/



                fuente:https://www.news.lk/news/sports-travel/item/7852-illumination-of-sri-lankan-folk-art-puppets



                                                   fuente: https://disco.teak.fi/asia/rukada-the-marionette-theatre/