Orkady to archipelag na północ od wybrzeży Szkocji, na granicy Morza Północnego i otwartego Oceanu Atlantyckiego. W jego skład wchodzi 67 wysp o łącznej powierzchni 990 km². W IX wieku Orkady zostały skolonizowane przez Normanów i jako hrabstwo pod władzą jarla podległe królom Norwegii. W 1472 r. zostały włączone do Szkocji.
Osada Skara Brae składa się z 8 kamiennych domostw, które były w neolicie połączone
kamiennymi tunelami (obecnie odsłonięte przejścia). Każde z domostw ma
ok. 40 m², z dużą izbą (o przekątnej od 4,5 do 6 m) mającą pośrodku
kamienne palenisko. W niektórych od głównej izby odchodziły jeszcze
boczne alkowy. Umeblowanie izb zrobione było z kamienia. W plan
architektoniczny miasteczka był nawet włączony prymitywny system
kanalizacji. Ocenia się, że osiedle było zamieszkane od ok. 3100 roku p.n.e. przez blisko 600 lat, później na skutek zmian klimatu, zostało ono porzucone przez swoich mieszkańców. W tym samym czasie nad Morzem Śródziemnym powstały bardziej zaawansowane osady czy miasta, jak Los Millares (Hiszpania) i Lerna (Grecja).
Megality ze Stenness znajdują się na wyspie Mainland, największej w archipelagu Orkadów, w pobliżu małej wioski Stenness. Położone są na południowym cyplu oddzielającym jezioro Loch of Stenness od Loch of Harray. Ich lokalna nazwa stane-is wywodzi się z języka staronordyckiego i oznacza kamienny przylądek. Na północnym zachodzie w odległości 1,2 km od nich, leży neolityczny kamienny krąg Ring of Brodgar. W tej samej odległości na wschodzie znajduje się z kolei kamienny kopiec Maes Howe. Ponieważ w okolicy jest jeszcze kilka innych neolitycznych kamieni, to sugeruje, że obszar ten miał szczególne znaczenie. Megality są dość wąskimi kamieniami o grubości około 300 mm z ostro
zakończonymi, ukośnymi wierzchołkami. Cztery z nich o wysokości około 5 m
tworzyło pierwotnie kamienny krąg złożony z dwunastu kamieni o średnicy
32 m, który otaczał rów i wał ziemi. Po jego północnej stronie
znajdowała się kamienna grobla
prowadząca do neolitycznej osady Barnhouse, która przylegała do jeziora
Loch of Harray. W centrum kręgu, gdzie usytuowane były mniejsze
kamienie odnaleziono skremowane kości zwierząt, węgiel drzewny oraz
ceramikę. Podobne „palenisko” odkryto również w Barnhouse. Poza kręgiem
znajduje się wysoki na 5,6 m pojedynczy kamień. Przeprowadzone w latach
30. XX wieku badania wykazały, że obok niego stał jeszcze co najmniej
jeden kamień, którego dziś nie ma. Na podstawie datowania radiowęglowego oszacowano, że wznoszenie megalitów rozpoczęło się około 3100 p.n.e.
Barnhouse
Maes Howe to neolityczny kurhan z komorą grobową, do której prowadzi kilkumetrowe wąskie przejście, jego średnica wynosi 35 m, a wysokość 7 m. Został zbudowany ok. 5000 lat temu, zatem jeszcze przed powstaniem piramid
egipskich. Jest najwspanialszym przykładem grobowca komorowego w
północno-zachodniej Europie, jednocześnie zachowując unikatowy, nigdzie
indziej niespotykany typ budowy. W XII w. wikingowie
włamali się do grobowca w poszukiwaniu skarbu (lub też przypadkowo,
strop zawalił się pod ich ciężarem) i pozostawili po sobie liczne
(największe nagromadzenie napisów runicznych w jednym miejscu na
świecie) runy, wygrawerowane na blokach skalnych wewnątrz grobowca. Runy bardzo dobrze się zachowały i można je podziwiać do dziś.
Ring of Brodgar to jeden z największych kręgów kamiennych w Wielkiej Brytanii.
Do dziś zachowało się jedynie 27 spośród 60 kamieni, które tworzyły
krąg. Najwyższy spośród nich mierzy 4,7 m, a najniższy 2,1 m. Na wielu
kamieniach można dojrzeć inskrypcje wraz z datami, np. z XVII w. Wiek monumentu nie jest dokładnie znany, ponieważ dokładne badania
archeologicznie nie były nigdy przeprowadzane. Uważa się, że został on
zbudowany między 2500 a 2000 r. p.n.e.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz