Jest tradycyjną azerską formą muzyczną wykształconą z połączenia elementów muzyki perskiej, arabskiej i tureckiej. Cechą charakterystyczną mugamu jest silny element improwizacji szoba, po którym następuje tradycyjny śpiew tasnif i część taneczna rang. Zwykle wykonywany jest przez tria: śpiewaka grającego na dafie – rodzaju tamburyna, któremu akompaniują instrumentaliści na tarze – rodzaju 11-strunowej lutni i kamanczach – rodzaju 4-strunowych spiczastych skrzypiec. Wyróżnia się siedem form mugamu ze względu na uczucia jakie ma budzić w słuchaczach: rast ma dodawać odwagi i radości, szur jest liryczny, sega – miłosny, bajati-sziraz – smutny, czacharga ma budzić pasję i zaangażowanie, szusztar – głęboki smutek a humajun – bardzo głęboki smutek.
Tradycyjna sztuka i symbolika Kelaghai
Ze sztuki wyrobu chust kelaghayi słyną dwie miejscowości w
Azerbejdżanie: miasto Szeki i wioska Basgal. Sztuka ta jest zakorzeniona
w tradycjach, rozwiniętych w regionach, przez które przebiegają
Jedwabne Szlaki. Wyrób chust kelghayi obejmuje dwa etapy: tkanie
materiału, farbowanie i zdobienie przy pomocy drewnianych bloczków. Ze
starannie wybranej u hodowców jedwabników przędzy tkacze tkają na
krosnach płachty tkaniny, po czym zanurzają je we wrzątku i suszą.
Mistrzowie barwią je na różne kolory przy użyciu barwników roślinnych i
zdobią różnymi wzorami przy pomocy drewnianych bloczków, pokrytych
roztworem na bazie kalafonii, parafiny i utwardzonej oliwy. Barwy chust
mają znaczenie symboliczne. Są one noszone z okazji wesela, pogrzebu,
różnych uroczystości i przy codziennej pracy. Sztuka przekazywana
wyłącznie poprzez nieformalną naukę jest zajęciem przede wszystkim
rodzinnym. Każda rodzina ma własny styl i wzornictwo.
Sztuka azerskich Ashik
Obejmuje recytację poezji, opowiadanie historii, taniec, śpiew i muzykę
instrumentalną, które składają się razem na tradycyjną formę
prezentacji, będącą symbolem azerskiej kultury. Klasyczny repertuar
ashików obejmuje 200 pieśni, 150 muzycznych kompozycji zwanych dastan oraz niemal 2000 wierszy i poetyckich kompozycji zróżnicowanych w formie i treści, które są wykonywane przy akompaniamencie saz (kobuz),
strunowego instrumentu podobnego do lutni. Ci wędrowni poeci i muzycy
uczestniczą w weselach, uroczystościach rodzinnych i wioskowych, czasem
występują także na scenie, w radio i telewizji, gdzie łączą tradycyjny
repertuar ze współczesnym. Ich sztuka uważana jest za wyraz tożsamości
kulturowej i skarbnicę tradycji podtrzymujących azerski język,
literaturę i muzykę.
Tradycyjna azerska sztuka tkania dywanów
Azerskie dywany to tradycyjne, różnych rozmiarów ręcznie wytwarzane
tkaniny o gęstej fakturze i włochatej lub gładkiej powierzchni, których
wzory są charakterystyczne dla różnych regionów Azerbejdżanu. Tkanie
dywanów to rodzinna tradycja, przekazywana ustnie i drogą praktycznej
nauki. Na wiosnę i jesienią mężczyźni strzygą owce, podczas gdy kobiety
przygotowują barwniki i kołowrotki, a wiosną, latem i jesienią barwią
wełnianą przędzę. Tkanie dywanów odbywa się zimą. W rozległych azerskich
rodzinach zadanie to przypada kobietom: dziewczynki uczą się od matek i
babć, żony od teściowych, którym asystują przy pracy. Dywan tkany jest
na poziomych lub pionowych krosnach z różnokolorowej, farbowanej
naturalnymi barwnikami wełny, bawełny lub jedwabiu. Do uzyskania
włochatej powierzchni, służy specjalna technika tkania, polegająca na
zawiązywaniu supełków z wełnianej przędzy wokół nitek osnowy. Gładką
powierzchnię dywanu uzyskuje się przeplatając przez osnowę na przemian
wątek tła i wątek wzoru. Odcinanie gotowego dywanu od krosna to
niezwykle poważny rytuał. Tradycja tkania dywanów jest ściśle powiązana z
codziennym życiem i obyczajowością lokalnych społeczności. Znajduje to
odzwierciedlenie we wzorach i ich rozmieszczeniu na tkaninach. Siedząc
na dywanach, dziewczyny wróżą sobie przyszłość i śpiewają tradycyjne
pieśni z okazji Novruz (Nowego Roku). Dywan jest elementem umeblowania i
dekoracji domu. Istnieją także specjalne dywany przeznaczone do praktyk
medycznych, obrzędów weselnych, towarzyszących narodzinom dziecka czy
pogrzebowych oraz dla odprawiania modlitwy.
Rzemiosło i sztuka związana z tar
Tar jest rodzajem lutni ze strunami szarpanymi, o długim gryfie.
Jest powszechnie używany w Azerbejdżanie i uważany za najbardziej
popularny instrument muzyczny w kraju. Można grać na nim solo lub w
towarzystwie innych instrumentów, wykonując muzykę w różnych stylach
tradycyjnych. Rzemieślnicy budujący tar przekazują swoje
umiejętności uczniom, często w ramach rodziny. Najpierw starannie
dobiera się materiał: drewno morwy na pudło rezonansowe, orzecha na gryf
i gruszy na kołeczki. Przy pomocy różnych narzędzi wykonuje się pudło w
kształcie ósemki z wydrążonym otworem, które pokrywa się cienkim
osierdziem byka. Następnie mocuje się gryf z pierścieniami i metalowe
struny. Pudło zdobi się inkrustacjami z masy perłowej. Muzyk trzyma
instrument w pozycji poziomej na piersi i szarpie za struny plektronem,
wydobywając dźwięki wibrujące. Dla uzyskania odpowiedniej barwy dźwięku
stosuje różne techniki i uderzenia. Muzyka grana na tym instrumencie
jest bardzo popularna na weselach i spotkaniach w gronie przyjaciół, w
czasie świąt i na koncertach. Muzycy przekazują swe umiejętności
młodszym z własnej wspólnoty, a także ucząc w szkołach muzycznych.
Czowkan, tradycyjny sport konny w Republice Azerbejdżanu
Rozgrywki dwóch zespołów na koniach karabaskich w tradycyjnej grze, zwanej czowkan,
odbywają się na płaskim terenie, porośniętym trawą. Każdy zespół liczy
pięciu jeźdźców – dwóch obrońców i trzech napastników. Partia rozpoczyna
się na środku pola gry. Zadaniem graczy jest wrzucenie do bramki
przeciwnika skórzanej lub drewnianej piłeczki za pomocą drewnianego
kija. Grze towarzyszy ludowa muzyka instrumentalna, zwana janghi.
Zawodnikami i trenerami są miejscowi rolnicy, będący doświadczonymi
jeźdźcami. Zgodnie z tradycją, noszą oni szerokie karakułowe czapki,
długie dopasowane płaszcze z wysokim stanem oraz specjalne spodnie,
skarpety i buty. Zespołom kibicuje publiczność, składająca się z widzów w
różnym wieku. Spadek zainteresowania wśród młodzieży, a także procesy
związane z urbanizacją i emigracją ludności sprawiają jednak, że graczy,
trenerów i koni karabaskich zaczyna brakować.
Rzemiosło wyrobu przedmiotów z miedzi w Lagiczu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz